Η ακαταμάχητη δυναμική της ποιότητας

Tου Χρηστου Γιανναρα

Υπάρχει ενδεχόμενο να βγούμε από την κρίση; Η λογική λέει όχι. Οταν κάποιος χρωστάει ολόκληρο το ετήσιο εισόδημά του και μισό παραπάνω (το 150% των εισοδημάτων κάθε χρόνου) επί τρία, δεν υπάρχει λογική ή τέχνασμα που να του εξασφαλίζει την αποπληρωμή του χρέους του συν τη συντήρησή του.
Αυτό λένε η λογική και τα νούμερα. Ομως ο πολιτικός λόγος δεν μιλάει για αδιέξοδο, η αναφορά στο αδιέξοδο απουσιάζει εντελώς, και το «εντελώς» στην περίπτωση αυτή γεννάει φόβο. Ο πρωθυπουργός περίπου βεβαιώνει ότι σε δύο χρόνια θα έχουμε ξελασπώσει. Η αξιωματική αντιπολίτευση φέρεται να είπε ότι χωρίς «μνημόνιο» έφτανε ένας χρόνος για την ανάκαμψη. Οι υπόλοιποι (παλαιοημερολογίτες και ρετάλια) ρητορεύουν μόνο για δικαιώματα των «εργαζομένων», ακόμα και των χρυσαμειβόμενων «ρετιρέ» της ευνοιοκρατίας.
Η επαγγελματική ενασχόληση με την πολιτική, είναι κλινικά βεβαιωμένο, συνεπάγεται την απώλεια επαφής με την πραγματικότητα – ψυχιατρικό, όχι συμπεριφορικό σύμπτωμα. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις ακραίου συνειδητού αμοραλισμού, όπως η προεκλογική (το 2009) διαβεβαίωση ότι «λεφτά υπάρχουν». Συνεχίζουν σήμερα την εγκληματική εξαπάτηση των πολιτών τα κυβερνητικά κανάλια πρακτορεύοντας πληθωρικά επαίνους και συγχαρητήρια των επιτηρητών της οικονομίας μας για τις επιτυχίες του πρωθυπουργού και των αυλικών του. Ωσάν να απέχουμε πλέον ελάχιστα από την έξοδο στη σωτηρία.
Η ελλαδική κοινωνία έχει τραγικά χαμηλό δείκτη κατά κεφαλήν καλλιέργειας. Σώζει όμως, κατά καιρούς, ενστικτώδη αντανακλαστικά αυτοάμυνας. Αυτά τα απροσδόκητα αντανακλαστικά οδήγησαν και στην πρωτοφανή (αν και όχι ικανή να αποδομήσει το εξαχρειωμένο πολιτικό σύστημα) αποχή από την κάλπη στις 7 και στις 14.11.2010. Εφτασε η αποχή σε ποσοστά που ξεπερνάνε κατά πολύ αριθμητικά τη μερίδα των ψηφοφόρων με απροκατάληπτη σκέψη και κρίση. Αλλά αυτός ακριβώς είναι ο ρόλος της «μαγιάς» των καλλιεργημένων: ζυμώνουν το φύραμα «ανεπαισθήτως». Κάποιοι άγνωστοι νόμοι επενεργούν και οι ελάχιστοι αριθμητικά οδηγούν τους πολλούς. Οχι σε διανοητικές επιγνώσεις. Σε ενστικτώδη σοφία αυτοάμυνας.
Στη «μαγιά» αυτή προστίθεται, χωρίς να το ξέρει, κάθε πολίτης που αφυπνίζεται από τη νάρκη της συμφεροντολογικής ή μόνο ψυχολογικής ένταξης σε κομματικό ποιμνιοστάσιο. Πέφτουν τα λέπια από τα μάτια του και αρχίζει να βλέπει: Την ψυχανωμαλία της χαμένης επαφής με την πραγματικότητα ή τη συνειδητή στρέβλωσή της. Την ανήθικη ψευδολογία. Την εγκληματική ιδιοτέλεια. Την παχυδερμική αναισθησία. Τη θλιβερή αμβλύνοια που γεννάει ο αυτευνουχισμός της κομματικής ένταξης.
Για τη «μαγιά» των πολιτών που διαθέτουν σκέψη και κρίση είναι παρανοϊκό σήμερα να αισιοδοξούν. Είναι λογικό να πνίγονται από την οργή, τον θυμό του απελπισμένου. Και να φοβούνται. Ξέρουν πως ούτε η οικονομία «μαζεύεται» από μαθητευόμενους μάγους σε ρόλο jeune premier, ούτε περιθώρια υπάρχουν σήμερα για λαϊκές εξεγέρσεις. Το νομοτελειακά πιθανότερο είναι η έκρηξη των ανέργων, των μεταναστών, της φτωχολογιάς. Ζούγκλα βίας, ίσως και αίμα.
Φυσικό να νιώθουμε τελείως αδύναμοι μπροστά στα επερχόμενα. Να γαντζωνόμαστε στην προσδοκία μήπως και αναφανεί κάποιος απροσδόκητος μπροστάρης, κόμμα ή καινούργιος αρχηγός στα σαπισμένα «εξουσίας» – αμείλικτος μεταρρυθμιστής. Αλλά ο ρόλος και η δυναμική της «μαγιάς» δεν είναι η παθητική αναμονή. Ενεργεί δραστικά ο πολίτης έστω και μόνο με την επίγνωση ότι οι λίγοι συνειδητοποιημένοι οδηγούν τους πολλούς. Οχι σε διανοητικές επιγνώσεις. Σε ενστικτώδη σοφία αυτοάμυνας.
Ξεκάθαρα κριτήρια, ασυμβίβαστες διακρίσεις ποιότητας, απροκατάληπτες αποτιμήσεις αξίας. Είναι γεννήματα της σκέψης και της κρίσης λίγων, αλλά αξιοποιούνται με απρόβλεπτη δυναμική από το ένστικτο των πολλών. Το απίστευτο ποσοστό οργισμένης αποχής στις πρόσφατες εκλογές Τ.Α. δεν το προκάλεσε καμιά μεθόδευση, προπαγάνδα, συνθηματολογία. Το δίδυμο Κακλαμάνη - Ψινάκη, η κραυγαλέα ανεπάρκεια Κικίλια, η αναιδής πρόκληση της σύνθεσης του ψηφοδελτίου Γκιουλέκα δεν καταγγέλθηκαν με αναλυτική επιχειρηματολογία, δεν φάνηκε να κατανοούν ούτε καν οι αντίπαλοί τους γιατί και στις τρεις αυτές περιπτώσεις η προσβολή της νοημοσύνης, της αξιοπρέπειας, του ήθους ήταν ανυπόφορο για τον πολίτη. Το συνειδητοποίησε η «μαγιά» και οδήγησε το ένστικτο των πολλών.
Να διδαχθεί, λοιπόν, και από την πρόσφατη εμπειρία ο πολίτης ότι δεν είναι αδύναμος. Αυτό που αμερόληπτα και με ασυμβίβαστη αυστηρότητα συνειδητοποιεί, το ελεύθερο, ανυπότακτο στην ιδιοτέλεια φρόνημά του, η υπεύθυνη κρίση του, είναι η γονιμότερη αγωνιστική προσφορά του στα κοινά. Και οφείλει να την καταθέτει σε κάθε κοινωνική αναστροφή. Ηρεμα, νηφάλια, απερίφραστα. Οχι για να μεταπείσει κανέναν, όχι για να προπαγανδίσει τις εκτιμήσεις του. Μόνο για να ακουστεί η ανιδιοτελής μαρτυρία, να εγκεντρισθεί στην απρόβλεπτη δυναμική της επικοινωνίας. Και να συντηρείται στη μνήμη η ενάργεια των εμπειρικών πιστοποιήσεων.
Είναι σπέρμα ελπίδας, με απρόβλεπτη κοινωνική δυναμική, κάποιοι να θυμούνται. Να μην ξεχαστεί ποτέ, σε οποιεσδήποτε συνθήκες, η σημαδιακή «διακαναλική» συνέντευξη του πρωθυπουργού Γ. Α. Παπανδρέου, στις 25.10.2010: σε ποια έκπτωση διανοητικής στάθμης έφτασε ο πολιτικός βίος της χώρας. Να μην ξεχαστεί η προσβλητική της νοημοσύνης των πολιτών εικόνα, ο ανθρωπολογικός τύπος «νάνου τανυόμενου επ’ άκρων ονύχων». Να ηχούν πάντοτε στα αυτιά κάποιων Ελλήνων οι σολοικισμοί, οι βαρβαρισμοί, η επίδειξη αμάθειας («μηδέν στο πηλήκιο») του διαχειριστή της ιστορίας των Ελλήνων σήμερα. Κάποιοι να θυμούνται πάντα τους όρους του «Μνημονίου» που υπέγραψε ο πρωθυπουργός, όρους που μόνο φεουδάρχες επέβαλλαν άλλοτε σε δουλοπάροικους.
Η «μαγιά» της ανθρώπινης ποιότητας στην ελληνίδα γη να μην ξεχάσει ποτέ ότι ο Αντώνης Σαμαράς επέλεξε (ηγετική του επιλογή) να ζητήσει την ψήφο μας για Κακλαμάνη και Ψινάκη, για Κικίλια και Ψωμιάδη. Να μην πάψουν ποτέ να διερωτώνται κάποιοι Ελληνες για τα κριτήρια αξιολόγησης της ανθρώπινης ποιότητας, κριτήρια συμβιβασμού ή αυταπαρνητικής αντίστασης σε κομματικές σκοπιμότητες, που διέσωσε ο εγγονός της Πηνελόπης Δέλτα.
Στο πρόσωπό του, όπως και στο πρόσωπο του αυλικού, της πρωθυπουργικής κουστωδίας, Γερουλάνου, οι μνήμονες Ελληνες μετράνε τις αντοχές επιβίωσης της αρχοντιάς των Μπενάκηδων. Νοσταλγικού μέτρου φιλοπατρίας.